Γράφει ο Αλέξανδρος Πιστοφίδης
«Ακόμη και υποταγμένοι ή απελπισμένοι διατηρείστε την αξιοπρέπειά σας»
(Μακιαβέλι: Discorsi-Διατριβές)
Φωτό:Γερμανός στη Δυτ. Αφρική το 1890
Στα είκοσι δύο χρόνια που έζησα στη Γερμανία και στα δέκα που εργάστηκα στο γερμανικό δημόσιο, δε μου ζητήθηκε ποτέ να υπογράψω Υπεύθυνη Δήλωση. Δε γνωρίζω επίσης καμία περίπτωση γερμανού φίλου ή γνωστού (και είχα πολλούς) που να του ζητήθηκε κάτι παρόμοιο. Ο όρος «Συμφωνία Κυρίων», “Gentlemen’s Agreement”, στα γερμανικά “Wort als Edelmann“ έχει τις ρίζες του στον...
Φωτό:Γερμανός στη Δυτ. Αφρική το 1890
Στα είκοσι δύο χρόνια που έζησα στη Γερμανία και στα δέκα που εργάστηκα στο γερμανικό δημόσιο, δε μου ζητήθηκε ποτέ να υπογράψω Υπεύθυνη Δήλωση. Δε γνωρίζω επίσης καμία περίπτωση γερμανού φίλου ή γνωστού (και είχα πολλούς) που να του ζητήθηκε κάτι παρόμοιο. Ο όρος «Συμφωνία Κυρίων», “Gentlemen’s Agreement”, στα γερμανικά “Wort als Edelmann“ έχει τις ρίζες του στον...
... κανόνα του Ρωμαϊκού Δικαίου “pacta sunt servanda“ (προφορική συμφωνία που πρέπει να τηρηθεί), που ισχύει μεταξύ δυο ισότιμων μερών-κρατών.
Ακόμη και η Συμφωνία της μοιρασιάς της Ευρώπης στη Γιάλτα ανάμεσα στους Ρούζβελτ, Στάλιν και Τσόρτσιλ, ήταν προφορική. Σχεδιάστηκε μεν πάνω σε ένα χαρτί τουαλέτας αλλά μετά κάηκε. Η απαίτηση, των γερμανών κυρίως, εκτός του Ελληνα πρωθυπουργού, του επισήμου εκπροσώπου της χώρας μας, να...
υπογράψουν τη δανειακή συμφωνία και οι αρχηγοί των κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση, δεν έχει προηγούμενο στην παγκόσμια ιστορία. Τέτοιου είδους δεσμευτικών απαιτήσεων έχουμε μόνο σε περιπτώσεις «παραδόσεως εθνικής κυριαρχίας άνευ όρων». Θυμίζουν τη θέση του γερμανού θεωρητικού του πολέμου του, του Κλαούζεβιτς, που έγραφε πως «πόλεμος είναι μια πράξη βίας, με σκοπό την επιβολή της βούλησης του νικητή άνω στον ηττημένο», όπου ακόμη κι εκεί ο νικητής οφείλει να επιβάλει τη βούλησή του δίχως να επιδιώξει την απόλυτη ταπείνωση του ηττημένου, γιατί κάποτε θα το πληρώσει ακριβότερα. Η δήλωση του Σόϊμπλε πως «δεν θα υπάρξει έκτη δόση δίχως την υπογραφή όλων», μετά από τη δήλωσή του πριν ενάμιση χρόνο «πρώτα τιμωρία και μετά βοήθεια», δείχνει πως πρόθεσή του είναι η ταπείνωσή μας σαν λαού, με το επιχείρημα «για να μην τολμήσουν κι άλλοι λαοί να κάνουν το ίδιο». Οποιος δε γνωρίζει την προτεσταντική νοοτροπία, δεν μπορεί να καταλάβει τον Σόϊμπλε. Για τους προτεστάντες, μετάνοια, εξομολόγηση και συγχώρεση είναι έννοιες άγνωστες. Όπως ο Γιαχβέ της Παλαιάς Διαθήκης, έτσι και ο Προτεστάντης δεν συγχωρούν ποτέ. Οποιος χάσει την εμπιστοσύνη του Προτεστάντη θα υποστεί ότι και ο δούλος του Θεού. Για να εξιλεωθεί, θα πρέπει πρώτα να ταπεινωθεί και η ταπείνωση δεν έχει τέλος. Θα ακολουθήσουν άλλες, ακόμα πιο ταπεινωτικές απαιτήσεις.
Ο μέγας πολιτικός στοχαστής Μακιαβέλι έγραφε πριν 500 χρόνια: «Υπάρχουν δύο τρόποι επίλυσης αντιπαραθέσεων. Ο ένας σύμφωνα με το δίκαιο και ο άλλος σύμφωνα με τη βία. Ο πρώτος χαρακτηρίζει πράξεις μεταξύ ανθρώπων…ο δεύτερος μεταξύ ανθρώπων και ζώων».
Αυτή η απαράδεκτη απαίτηση του Σόϊμπλε, βρίσκει ήδη πολλούς Ελληνες σύμφωνους, με μοναδικό επιχείρημα να πάρουμε τη δόση μας. Μου θυμίζουν του Κοτσαμπάσηδες της τουρκοκρατίας.
Οι Κοτσαμπάσηδες, οι Μαυροκορδάτοι και κάποιοι υψηλόβαθμοι ιεράρχες της εκκλησίας μας κατά τη διάρκεια των 400 χρόνων σκλαβιάς των νεοελλήνων, στήριξαν τα δικά τους προνόμια και την καλοπέρασή τους ακριβώς πάνω σ’ αυτόν τον κανόνα. Επειθαν για γενιές ολόκληρες τους ραγιάδες να υπομένουν τις στερήσεις και τις αδικίες σε βάρος τους πάνω στη βάση των ίδιων επιχειρημάτων. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιων συμπεριφορών ήταν ο φαναριώτης Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (+1709)…Μέγας Δραγουμάνος της Πύλης και ιδιαίτερος γιατρός του Σουλτάνου, ο οποίος ζητούσε από τους έλληνες, όπως και οι εκάστοτε Πατριάρχες, να υπομένουν τα πάντα, όπως και έγινε 400 χρόνια, αλλά στην κοινωνική του διαθήκη προς τους γιους του, τους συμβούλευε πώς να προσποιούνται, να υποκρίνονται και να κάνουν τα πάντα για να περνούν οι ίδιοι καλά. ( Βλέπε Δημοσθένης Δανιηλίδης : Η νεοελληνική κοινωνία και οικονομία, Εκδ. Γ. Σαμαρόπουλος, Αθήνα 1934, σελ. 165-166).
Εδώ και καιρό, εισπράττουμε σαν λαός την παγκόσμια περιφρόνηση των άλλων λαών και τον οίκτο των λίγων φίλων που μας έχουν απομείνει. Για τους Πλάτων, Αριστοτέλη και Νίτσε, η λέξη οίκτος είναι συνώνυμη του δούλου. Το ερώτημα λοιπόν είναι αν θέλουμε να γίνουμε δούλοι, όνειδος για τις επόμενες γενιές Ελλήνων ή να διατηρήσουμε την αξιοπρέπειά μας φτωχότεροι ίσως, κάνοντας τις επόμενες γενιές και τους φίλους μας στο εξωτερικό υπερήφανους, όπως είμαστε υπερήφανοι για τη γενιά του 40; Το παρακάτω παράδειγμα είναι ενδεικτικό ενός παρόμοιου διλήμματος.
Όταν το 1989 κατέρρευσε η Σοβιετική Ενωση ήταν η μοναδική ευκαιρία των ηττημένων γερμανών να εκδηλώσουν την υπεροχή τους στους νικητές του πολέμου τους ρώσους μέσα από τη δήθεν «φιλανθρωπία». Μια ομάδα γερμανών «εθελοντών», συνοδεία με ένα συνεργείο της κρατικής τηλεόρασης ARD, πήγε σε κάποια χωριά έξω από την Αγία Πετρούπολη – πρώην Λένινγκραντ και μοίραζε επιδεικτικά πακέτα «βοήθειας». Σε ένα χαμόσπιτο τους άνοιξε την πόρτα μια γερόντισσα. Της εξήγησαν τους λόγους της επίσκεψης και εκείνη τους είπε «όχι ευχαριστώ δεν θα πάρω το δώρο σας. Έχασα τον άντρα μου και τους δύο γιούς μου κατά την πολιορκία του Λένινγκραντ». Σε αντίθεση με τις δεκάδες χιλιάδες νεαρές ρωσίδες που γέμισαν τα πορνεία της Δύσης, εκείνη διατήρησε τουλάχιστον την αξιοπρέπειά της.
Ακόμη και η Συμφωνία της μοιρασιάς της Ευρώπης στη Γιάλτα ανάμεσα στους Ρούζβελτ, Στάλιν και Τσόρτσιλ, ήταν προφορική. Σχεδιάστηκε μεν πάνω σε ένα χαρτί τουαλέτας αλλά μετά κάηκε. Η απαίτηση, των γερμανών κυρίως, εκτός του Ελληνα πρωθυπουργού, του επισήμου εκπροσώπου της χώρας μας, να...
υπογράψουν τη δανειακή συμφωνία και οι αρχηγοί των κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση, δεν έχει προηγούμενο στην παγκόσμια ιστορία. Τέτοιου είδους δεσμευτικών απαιτήσεων έχουμε μόνο σε περιπτώσεις «παραδόσεως εθνικής κυριαρχίας άνευ όρων». Θυμίζουν τη θέση του γερμανού θεωρητικού του πολέμου του, του Κλαούζεβιτς, που έγραφε πως «πόλεμος είναι μια πράξη βίας, με σκοπό την επιβολή της βούλησης του νικητή άνω στον ηττημένο», όπου ακόμη κι εκεί ο νικητής οφείλει να επιβάλει τη βούλησή του δίχως να επιδιώξει την απόλυτη ταπείνωση του ηττημένου, γιατί κάποτε θα το πληρώσει ακριβότερα. Η δήλωση του Σόϊμπλε πως «δεν θα υπάρξει έκτη δόση δίχως την υπογραφή όλων», μετά από τη δήλωσή του πριν ενάμιση χρόνο «πρώτα τιμωρία και μετά βοήθεια», δείχνει πως πρόθεσή του είναι η ταπείνωσή μας σαν λαού, με το επιχείρημα «για να μην τολμήσουν κι άλλοι λαοί να κάνουν το ίδιο». Οποιος δε γνωρίζει την προτεσταντική νοοτροπία, δεν μπορεί να καταλάβει τον Σόϊμπλε. Για τους προτεστάντες, μετάνοια, εξομολόγηση και συγχώρεση είναι έννοιες άγνωστες. Όπως ο Γιαχβέ της Παλαιάς Διαθήκης, έτσι και ο Προτεστάντης δεν συγχωρούν ποτέ. Οποιος χάσει την εμπιστοσύνη του Προτεστάντη θα υποστεί ότι και ο δούλος του Θεού. Για να εξιλεωθεί, θα πρέπει πρώτα να ταπεινωθεί και η ταπείνωση δεν έχει τέλος. Θα ακολουθήσουν άλλες, ακόμα πιο ταπεινωτικές απαιτήσεις.
Ο μέγας πολιτικός στοχαστής Μακιαβέλι έγραφε πριν 500 χρόνια: «Υπάρχουν δύο τρόποι επίλυσης αντιπαραθέσεων. Ο ένας σύμφωνα με το δίκαιο και ο άλλος σύμφωνα με τη βία. Ο πρώτος χαρακτηρίζει πράξεις μεταξύ ανθρώπων…ο δεύτερος μεταξύ ανθρώπων και ζώων».
Αυτή η απαράδεκτη απαίτηση του Σόϊμπλε, βρίσκει ήδη πολλούς Ελληνες σύμφωνους, με μοναδικό επιχείρημα να πάρουμε τη δόση μας. Μου θυμίζουν του Κοτσαμπάσηδες της τουρκοκρατίας.
Οι Κοτσαμπάσηδες, οι Μαυροκορδάτοι και κάποιοι υψηλόβαθμοι ιεράρχες της εκκλησίας μας κατά τη διάρκεια των 400 χρόνων σκλαβιάς των νεοελλήνων, στήριξαν τα δικά τους προνόμια και την καλοπέρασή τους ακριβώς πάνω σ’ αυτόν τον κανόνα. Επειθαν για γενιές ολόκληρες τους ραγιάδες να υπομένουν τις στερήσεις και τις αδικίες σε βάρος τους πάνω στη βάση των ίδιων επιχειρημάτων. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιων συμπεριφορών ήταν ο φαναριώτης Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (+1709)…Μέγας Δραγουμάνος της Πύλης και ιδιαίτερος γιατρός του Σουλτάνου, ο οποίος ζητούσε από τους έλληνες, όπως και οι εκάστοτε Πατριάρχες, να υπομένουν τα πάντα, όπως και έγινε 400 χρόνια, αλλά στην κοινωνική του διαθήκη προς τους γιους του, τους συμβούλευε πώς να προσποιούνται, να υποκρίνονται και να κάνουν τα πάντα για να περνούν οι ίδιοι καλά. ( Βλέπε Δημοσθένης Δανιηλίδης : Η νεοελληνική κοινωνία και οικονομία, Εκδ. Γ. Σαμαρόπουλος, Αθήνα 1934, σελ. 165-166).
Εδώ και καιρό, εισπράττουμε σαν λαός την παγκόσμια περιφρόνηση των άλλων λαών και τον οίκτο των λίγων φίλων που μας έχουν απομείνει. Για τους Πλάτων, Αριστοτέλη και Νίτσε, η λέξη οίκτος είναι συνώνυμη του δούλου. Το ερώτημα λοιπόν είναι αν θέλουμε να γίνουμε δούλοι, όνειδος για τις επόμενες γενιές Ελλήνων ή να διατηρήσουμε την αξιοπρέπειά μας φτωχότεροι ίσως, κάνοντας τις επόμενες γενιές και τους φίλους μας στο εξωτερικό υπερήφανους, όπως είμαστε υπερήφανοι για τη γενιά του 40; Το παρακάτω παράδειγμα είναι ενδεικτικό ενός παρόμοιου διλήμματος.
Όταν το 1989 κατέρρευσε η Σοβιετική Ενωση ήταν η μοναδική ευκαιρία των ηττημένων γερμανών να εκδηλώσουν την υπεροχή τους στους νικητές του πολέμου τους ρώσους μέσα από τη δήθεν «φιλανθρωπία». Μια ομάδα γερμανών «εθελοντών», συνοδεία με ένα συνεργείο της κρατικής τηλεόρασης ARD, πήγε σε κάποια χωριά έξω από την Αγία Πετρούπολη – πρώην Λένινγκραντ και μοίραζε επιδεικτικά πακέτα «βοήθειας». Σε ένα χαμόσπιτο τους άνοιξε την πόρτα μια γερόντισσα. Της εξήγησαν τους λόγους της επίσκεψης και εκείνη τους είπε «όχι ευχαριστώ δεν θα πάρω το δώρο σας. Έχασα τον άντρα μου και τους δύο γιούς μου κατά την πολιορκία του Λένινγκραντ». Σε αντίθεση με τις δεκάδες χιλιάδες νεαρές ρωσίδες που γέμισαν τα πορνεία της Δύσης, εκείνη διατήρησε τουλάχιστον την αξιοπρέπειά της.
