Δευτέρα 22 Απριλίου 2013

ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΛΠΙΔΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ;

 http://ad-emea.doubleclick.net/imp;v1;f;269696741;0-0;0;95812862;1%7C1;53271318%7C53198157%7C1;;cs=i;%3fhttp:/ad.gr.doubleclick.net/dot.gif?%5btimestamp%5dΆρθρο του Δικηγόρου Ευάγγελου Ιωαννίδη
Ευάγγελος Ιωαννίδης
Η κατάσταση στην δύσμοιρη πατρίδα μας οδηγείται από το κακό στο χειρότερο  και ο λαός ειδικά οι νέα γενιά έχει πάψει,  να ελπίζει και να ονειρεύεται ένα καλύτερο μέλλον. Η Ελλάδα μετά από την υπογραφή και εφαρμογή τριών μνημονίων με τους δανειστές της έχει βυθιστεί σε έναν φαύλο κύκλο ύφεσης, ανεργίας και αποτυχίας επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων, όπως από τα πρώτα άρθρα μου για το θέμα είχα επισημάνει έγκαιρα και για αυτήν την αποτυχία δεν φταίει κυρίως η δήθεν κακή εφαρμογή της οικονομικής συνταγής, όπως βολικά παπαγαλίζουν διάφοροι εγχώριοι υποστηρικτές της τρόικα. Αποκαλυπτικό μάλιστα του επικοινωνιακού παραμυθιού, που έχουν στήσει οι δανειστές και οι εγχώριοι υποτακτικοί τους είναι και το επιχείρημα, ότι ...
...δήθεν η Ελλάδα δεν έκανε τίποτα στον τομέα των μεταρρυθμίσεων και για αυτό δεν πέτυχε τους στόχους του το πρόγραμμα. Έρχεται όμως το Lisbon Council και η Berenberg Bank, για να καταδείξουν το μέγεθος του ψεύδους, όταν με την έκθεση τους «Τhe 2012 Euro Plus Monitor», που εκπόνησαν από κοινού, η Ελλάδα παίρνει την υψηλότερη βαθμολογία (8,2 με άριστα το 10) και την υψηλότερη θέση μεταξύ 20 εξεταζόμενων χωρών της Ευρώπης, σε ότι αφορά την επίτευξη δημοσιονομικής προσαρμογής και την προώθηση μεταρρυθμίσεων. Είναι λοιπόν χωρίς αμφιβολία ο πυρήνας της συνταγής εξαρχής λανθασμένος και αδιέξοδος, που οδηγεί σε αστοχίες στα οικονομικά μεγέθη, σε παράλυση της πραγματικής οικονομίας και σε αποσάθρωση της ελληνικής κοινωνίας και των θεσμών της.
 Τώρα μετά και την ομολογία του Ολιβιε Μπλανσάρ εκ μέρους του ΔΝΤ ότι έκαναν λάθος, όσον αφορά τις επιπτώσεις και το ύψος του δημοσιονομικού πολλαπλασιαστή,  δεν υπάρχει πλέον καμία δικαιολογία επ΄ αυτού. Στην περίπτωση της Ελλάδας, ο συντελεστής του «δημοσιονομικού πολλαπλασιαστή», που υπολογίστηκε κατ’ αρχήν για την τελευταία τριετία ήταν 0,5, ενώ εκ του αποτελέσματος κρίνοντας, αποδείχθηκε, ότι η επίδραση  στη γενικότερη οικονομία ήταν από 1,2 έως 1,7. Αυτό σημαίνει, ότι τα μέτρα είχαν διπλάσια και τριπλάσια υφεσιακα αποτελέσματα, με αντίστοιχη μείωση του ΑΕΠ της χώρας, από ότι είχαν προβλέψει αρχικώς. Το ερώτημα, που τίθεται είναι, γιατί ενώ ομολογούν την αποτυχία τους πια,  δεν διορθώνουν την παταγωδώς αποτυχημένη συνταγή; Η αποτυχία μάλιστα επίτευξης των στόχων των αντίστοιχου προγράμματος, που εφαρμόζεται στην Πορτογαλία, παρά το ότι αυτή η χώρα το εφάρμοσε χωρίς ιδιαίτερες  αντιδράσεις, αποδεικνύει την λάθος κατεύθυνση, στην οποία κινούνται οι δανειστές.
To δημόσιο χρέος της Ελλάδας είναι μετά το επιθυμητό, αλλά ανεπαρκές κούρεμα (PSI) του 2012 και το πρόγραμμα επαναγοράς των ελληνικών ομολόγων (Δεκέμβριο 2012) μειωμένο από 367,9 δισ. ευρώ (ή 176,4% του ΑΕΠ) στο τέλος του 2011 σε 305,5 δισ. ευρώ (ή 156,6% του ΑΕΠ) στο τέλος του 2012. Αυτό και μόνο αποδεικνύει, ότι το δημόσιο χρέος της χώρας παραμένει απολύτως μη βιώσιμο και ότι απαιτείται βαθύτερο και συνολικότερο κούρεμα του, για να επανέλθει άμεσα σε βιώσιμα επίπεδα, όπως κατ΄επανάληψη έχω γράψει αλλά και ζητήσει σε όλες τις δημόσιες τοποθετήσεις μου  από το 2011, όταν οι περισσότεροι δημοσιολογούντες, συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής ηγεσίας τότε, ήταν αντίθετοι ακόμη και στο αρχικό κούρεμα (PSI), που τελικά έγινε και μετά πάλι λανθασμένα μας το παρουσίασαν ως τελική σωτηρία μας. Μια ματιά στις δηλώσεις των πολιτικών αρχηγών των μεγαλύτερων κομμάτων τον Ιούνιο του 2011 είναι ενδεικτική.  
 Άποψη μου αμετακίνητη είναι, ότι το γρηγορότερο θα πρέπει, να διεκδικηθεί από την πλευρά μας με συνεχείς πιέσεις και να αποφασιστεί από τους δανειστές μας επιτέλους, ως μόνη διέξοδος, ένα νέο πραγματικό και εθελοντικό κούρεμα του δημοσίου χρέους, που βρίσκεται στα χέρια των επίσημων δανειστών της χώρας, ένα Οfficial Sector Ιnvolvement ( OSI). Το κούρεμα αυτό πρέπει, να αφορά το σύνολο του χρέους, που έχουν στα χέρια τους οι επίσημοι δανειστές, δηλαδή οι χώρες οι  οποίες μας δάνεισαν μέσω του μηχανισμού στήριξης από τον Μάιο του 2010 με τα διακρατικά δάνεια , τα ποσά που μας δάνεισαν μέσω του EFSF αργότερα , καθώς και το χρέος που κατέχει η ΕΚΤ και οι κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών, όπως και το ΔΝΤ, που μέχρι σήμερα μας έχει δανείσει ένα ποσό περίπου 27 δις ευρώ.  
Όσο δύσκολα και αν είναι για την μεν  ΕΚΤ, να αποδεχθεί αλλαγή του καταστατικού της για κάτι τέτοιο και για δε το ΔΝΤ να αποδεχθεί  πρώτη φορά στην ιστορία  κούρεμα του δικού του ποσού, επειδή δεν θέλει, να χάνει τα χρήματα του, διότι θεωρεί, πως είναι δανειστής τελευταίου καταφυγίου και δεν πρέπει, να δημιουργηθεί προηγούμενο εις βάρος του, είναι απαραίτητο πάση θυσία, να το επιδιώξουμε συντονισμένα. Άλλωστε το ΔΝΤ για το επίσημο χρέος, που βρίσκεται στα χέρια των υπολοίπων δανειστών ορθά επιδιώκει και ζητά το κούρεμα, όπως έχουμε διαπιστώσει μέχρι σήμερα, άλλα παράλληλα  επιθυμεί, να εξαιρέσει τα χρήματα, που δάνεισε στην Ελλάδα το ίδιο. Το ύψος του κουρέματος αυτού απαιτείται , να φτάσει στο 50% του χρέους, που κατέχουν οι επίσημοι πιστωτές, έτσι ώστε το δημόσιο χρέος της χώρας, να πέσει κάτω από το 80% του ΑΕΠ και να καταστεί πραγματικά βιώσιμο, διότι όπως έχω τοποθετηθεί με άρθρο μου το 2011, ο επιδιωκόμενος στόχος για χρέος 120% του ΑΕΠ το 2020 δεν καθιστά το ελληνικό χρέος βιώσιμο σε καμία περίπτωση. Το δημόσιο χρέος της χώρας, που βρίσκεται στα χέρια των επίσημων πιστωτών μας ανέρχονταν  στο ύψος των 183 δις ευρώ στο τέλος του 2012 από το σύνολο των 305,5 δίς.
Επίσης το ποσό των 50 δις της ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών αποτελεί αδήριτη ανάγκη, να επιδιώξουμε μετά από σκληρή επαναδιαπραγμάτευση, να προέλθει απευθείας από τον (ΕSM) Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, χωρίς να επιβαρυνθεί τελικά το δημόσιο χρέος, με την βοήθεια ενός συνασπισμού επιτέλους  των πληττόμενων χωρών του Νότου με προεξάρχουσες τις Ιταλία και Ισπανία, που ήδη πέτυχαν για το μέλλον με την  απόφαση του Συμβουλίου Κορυφής τον Ιούνιο του 2012 για τις ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των δικών τους τραπεζών, να προέλθουν τα απαραίτητα ποσά για αυτές απευθείας από τον (ΕSM) Ευρωπαϊκό Μηχανισμό, όταν λειτουργήσει η τραπεζική ένωση.  Σε αυτό μας το αίτημα θα έχουμε συμπαραστάτη και το ΔΝΤ, το οποίο ήδη πιέζει προς αυτήν την κατεύθυνση, αναγνωρίζοντας διαρκώς σε αντίθεση με τις εμμονές των Ευρωπαίων, ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο αλλιώς. Κάτι τέτοιο θα έχει ως αποτέλεσμα την πρόσθετη μείωση του κατά 25% επι του ΑΕΠ, ακριβώς επειδή τα χρήματα, που θα απαιτηθούν για τις τράπεζες, δεν θα επιβαρύνουν τελικά το ελληνικό δημόσιο. Αν μάλιστα υπάρξει συνδυασμός κουρέματος κατά 50% και ανακεφαλαιοποίηση απευθείας από τον ESM,  τότε θα έχουμε σωρευτικά μια μείωση του δημοσίου χρέους κατά 60% περίπου επι του ΑΕΠ.
 Επιπροσθέτως μια συνολική συμφωνία του ελληνικού προβλήματος, θα χρειαστεί, να περιλαμβάνει την μείωση του επιτοκίου δανεισμού περεταίρω στο επίπεδο του 1%  ή και τον εκμηδενισμό του δεδομένου, ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο και υπάρχει κίνδυνος, να χαθούν ολοσχερώς τα κεφάλαια, που μας δάνεισαν, άρα χρειάζεται μια ρεαλιστική προσέγγιση και από την πλευρά των δανειστών άμεσα. Η μείωση αυτή του επιτοκίου δανεισμού χρειάζεται , να αφορά οπωσδήποτε τους επίσημους πιστωτές και ίσως θα χρειαστεί, να επιδιωχθεί, αν γίνεται πια , μια νέα συμφωνία σε εθελοντική πάντα βάση και για τους ιδιώτες πιστωτές, εξαιρουμένων βέβαια των δύστυχων μικροομολογιούχων και των ασφαλιστικών ταμείων της χώρας, οι οποίοι   κατέχουν πλέον το υπόλοιπο μετά το αρχικό PSI μέρος του χρέους, δηλαδή 104,6 δισ. Ευρώ, ενώ σήμερα τα ελληνικά ομόλογα, που έχουν στα χέρια τους έχουν επιτόκιο 3,6%. Βέβαια λόγος για νέο κούρεμα του κεφαλαίου του χρέους, που έχει στα χέρια του ο ιδιωτικός τομέας δεν μπορεί, να γίνει και μάλιστα εύκολα ειδικά μετά τις απαράδεκτες εγγυήσεις, που συμφωνήθηκαν με το επιβεβλημένο,  αλλά ανεπαρκές αρχικό PSI, το οποίο συνοδεύθηκε δυστυχώς με την αποδοχή του επαχθούς Αγγλικού δικαίου, που εξασφαλίζει  μόνο τα συμφέροντα του δανειστή. Άρα το μόνο, το οποίο απομένει, είναι, να επιδιωχθεί, αν πλέον είναι εφικτό, όσον αφορά ειδικά τους ιδιώτες πιστωτές, μετά από κατάλληλη πίεση και της τρόικα, η εθελοντική συμμετοχή τους ίσως σε μια μείωση του επιτοκίου, που εξασφάλισαν με το PSI και παραμένει υψηλό για τις δυνατότητες της χώρας.
Επίσης θα χρειαστεί , να διεκδικήσουμε όλοι μαζί, να ισχύσει και για την Ελλάδα στο μέλλον το σχέδιο για επαναγορά ομολόγων  απευθείας από τον ESM και την ΕΚΤ από την δευτερογενή αγορά στις τιμές, που διαπραγματεύονται αυτά, αν απαιτηθεί και οι οποίες είναι πολύ χαμηλότερες από την ονομαστική τους αξία και άρα θα οδηγηθούμε  σε  πρόσθετη μείωση του χρέους, χωρίς να χρειάζεται η χώρα, να δανείζεται ποσά από τους δανειστές και να τα εγγράφει στο χρέος, για να κάνει μια τέτοια διαδικασία η ίδια, όπως έγινε με την ανεπαρκή επαναγορά ομολόγων από την Ελλάδα τον Δεκέμβριο του 2012.
Οι παραπάνω ενέργειες είναι πλέον επιβεβλημένες παρά την δυσκολία τους  και απαιτείται ρεαλισμός  από του δανειστές μας, διότι υπάρχει ο κίνδυνος σε περίπτωση μιας απευκταίας άτακτης ελληνικής χρεοκοπίας, να χάσουν το σύνολο των χρημάτων τους πράγμα, που πρώτα οι ίδιοι δεν επιθυμούν.
Όλα αυτά είναι απαραίτητο , να συνοδευθούν από ριζική αλλαγή της αποτυχούσας οικονομικής συνταγής, αλλά και από ένα νέο αναπτυξιακό πακέτο  βοήθειας από την ΕΕ με την μορφή σχεδίου Μάρσαλ πέρα και πάνω από τα κονδύλια του ΕΣΠΑ, που θα κατευθυνθεί σε επενδύσεις, για την τόνωση της ανάπτυξης και για την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας με την τεχνική συμβολή της ΕΕ.
  Η συνταγή, η οποία εφαρμόζεται, αν δεν αλλάξει το ταχύτερο θα οδηγήσει σε νέα δραματικά αδιέξοδα τόσο την χώρα όσο και τους ίδιους τους δανειστές. Σε όλες τις προηγούμενες παρεμβάσεις μου με συνεντεύξεις και άρθρα τόνιζα, ότι όσοι προέβλεπαν ύφεση 2,8 με 3% του ΑΕΠ για το τέλος του 2012 και πρωτογενές πλεόνασμα τον Απρίλιο του 2012, είναι εκτός τόπου και χρόνου. Μίλησα για ύφεση κοντά στο 6,5% το 2012 και επιβεβαιώθηκα από την εξέλιξη της οικονομίας και τώρα πάλι θεωρώ, ότι οι προβλέψεις των δανειστών για ύφεση 4,5% το 2013 είναι για τον κάλαθο των αχρήστων, αν δεν είναι επικοινωνιακού τύπου και μόνο, διότι η ύφεση κατά την εκτίμηση μου στην καλύτερη περίπτωση για την χώρα θα μείνει γύρω στο 6,5%  για το τέλος του 2013 και αν υπάρξουν και νέα μέτρα για να κλείσει η τρύπα, που θα δημιουργηθεί στο τέλος στην εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2013 και η οποία θα αγγίξει τα 3 δις ευρώ περίπου, όσο και αν το αρνείται αυτό τεχνητά η κυβέρνηση, τότε σε συνδυασμό με τις δυσμενείς επιπτώσεις και από την κυπριακή κρίση, αυτή θα ξεπεράσει πιθανόν και το ποσοστό αυτό, κινούμενη ακόμη υψηλότερα και βυθίζοντας την κοινωνία και την πραγματική οικονομία στο χάος.
 Στο σημείο αυτό εντοπίζεται και η βασική ευθύνη του ΔΝΤ, διότι ενώ η στάση του στην υπόθεση του περεταίρω κουρέματος  και της ανακεφαλαιοποίησης απευθείας από τον ΕSM των ελληνικών τραπεζών, είναι πολύ υποστηρικτική και θετική απέναντι τουλάχιστον στους Ευρωπαίους, όσον αφορά την συνταγή παίζει και αυτό εξίσου με την Γερμανία και τις άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά αρνητικό ρόλο, αφού ενώ παραδέχεται το λάθος, δεν δέχεται και αυτό περιέργως την αλλαγή της.
Τα όσα λέγονται δυστυχώς και από πλευράς της κυβέρνησης, ότι το 2013 επειδή θα εξοφληθούν στο σύνολό τους οι οφειλές προς τους ιδιώτες, που έχει συρρεύσει απαραδέκτως το κράτος και αφορούν περίπου 9,2 δις ευρώ σε συνδυασμό με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, θα έχουν ως αποτέλεσμα την μείωση της ύφεσης σε μικρότερο ποσοστό το 2013 είναι αστήρικτα και ευσεβείς πόθοι, διότι ακόμη και αν εξοφληθεί το σύνολο των οφειλών του δημοσίου, αυτό θα εξισορροπήσει  για μία μόνο χρονιά τα μέτρα των 9 δίς που πήραν φέτος. Η εξόφληση των οφειλών είναι ποσό, που θα δοθεί εφάπαξ, ενώ τα μέτρα αυτά, εκτός του ότι είναι μόνιμα και θα συνεχίσουν, να επιδρούν υφεσιακά και τις επόμενες χρονιές, θα συνοδευτούν και από νέα συμφωνημένα ήδη ύψους  4,5 δις για την περίοδο 2014- 2016  και επιπροσθέτως από άλλα λόγω της αστοχίας του προϋπολογισμού του 2013, που διαφαίνεται με βεβαιότητα στον ορίζοντα. Τι θα γίνει το 2014 λοιπόν, όταν το κράτος δεν θα έχει άλλες οφειλές στην καλύτερη περίπτωση, αλλά θα είναι σε ισχύ ακόμη τα μόνιμα μέτρα των 9 δίς συν τα υπόλοιπα, που θα ακολουθήσουν; Για να μην ξεχνάμε παράλληλα και πόσα από τα χρήματα των οφειλών θα καταλήξουν τελικά στην πραγματική οικονομία και πόσα σε λογαριασμούς ιδιωτών στην Ελβετία.
Όσον αφορά την ανακεφαλαιοποίση των τραπεζών, η οποία εξελίσσεται με ρυθμό χελώνας και δεν προχωρά ακόμη σωστά, πρέπει, να τονιστεί, ότι πάνω σε αυτήν στήνεται ένας ακόμη επικοινωνιακός μύθος, αφού οι τράπεζες έχουν πρόβλημα οξύτατο και τα 30 περίπου  δις, που θα λάβουν από την Β΄ φάση της ανακεφαλαιοποίησης θα καλύψουν τις μαύρες τρύπες, που έχουν στους ισολογισμούς τους, έτσι ώστε να αρχίσουν, να λειτουργούν στοιχειωδώς και δεν θα έχουμε μία έκρηξη δήθεν  ρευστότητας, όπως περιγράφεται επικοινωνιακά. Άλλωστε αρκεί, να αναρωτηθεί κανείς, τί έκαναν οι τράπεζες με τα 18 δις ευρω της Α΄φάσης ανακεφαλαιοποίησης, που έλαβαν τον Ιούλιο του 2012; Μήπως χρησιμοποίησαν τα χρήματα αυτά, για να τονώσουν την ρευστότητα της οικονομίας; Όχι βέβαια. Το μόνο, που έκαναν, ήταν να καλύψουν τις ζημίες, που έχουν στους ισολογισμούς τους, για να αποφύγουν την κατάρρευση. Να σταματήσει λοιπόν η καλλιέργεια ψευδών ελπίδων στους πολίτες και να ειπωθεί επιτέλους σε αυτούς ολόκληρη η αλήθεια.
 Επίσης οι προβλέψεις για τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις ήταν εξαρχής ανεδαφικές από το 2011 ακόμη, όταν οι φωστήρες της τρόικας προέβλεπαν το εξωφρενικό ποσό 50 δις ευρώ εσόδων μέχρι το 2015 από αυτές και από πώληση ακίνητης περιουσίας του δημοσίου, ενώ γνώριζαν, ότι δεν πρόκειται, να επιτευχθεί κάτι τέτοιο ποτέ, όταν μάλιστα ήδη από τότε το χαρτοφυλάκιο του δημοσίου στις εταιρίες προς πώληση είχε χρηματιστηριακή αξία 8 δις ευρώ στην καλύτερη των περιπτώσεων και η αγορά ακινήτων κατέρρεε. Απλώς εφεύραν με αυθαίρετους υπολογισμούς τα μυθικά ποσά από τις αποκρατικοποιήσεις, για να κλείσουν με κάποιο τρόπο τα ανοίγματα του πρώτου προγράμματος, που σχεδίασαν λανθασμένα και σήμερα έχουν τροποποιήσει τις προβλέψεις τους, μιλώντας πια  για έσοδα 11, 1 δίς ευρώ μέχρι και το 2016, αλλά και στην πρόβλεψη αυτή θα αποτύχουν, τόσο γιατί η αξία των εισηγμένων στο χρηματιστήριο εταιριών, στις οποίες συμμετέχει το δημόσιο, έχει μειωθεί ακόμη περισσότερο, έτσι ώστε το ποσοστό της συμμετοχής του, να αποτιμάται πλέον στα 6 δις ευρώ, όσο και γιατί η βύθιση της αγοράς ακινήτων είναι εντονότερη. Θα πρέπει μάλιστα εδώ, να τονίσω, ότι ασφαλώς πολλές αποκρατικοποιήσεις είναι αναγκαίες για την επιστροφή στην ανάπτυξη, αλλά αυτές δεν πρέπει, να γίνουν επιπόλαια με την μορφή ξεπουλήματος και με την σημερινή χρηματιστηριακή αξία των εταιριών, διότι κάτι τέτοιο θα αποτελέσει έγκλημα κατά του δημοσίου συμφέροντος. Στόχος πρέπει, να είναι παράλληλα η αποτροπή δημιουργίας ιδιωτικών μονοπωλίων, που θα αντικαταστήσουν τα κρατικά όπως και μια εύρυθμη και υγιής ελεύθερη αγορά, όπου οι κανόνες του ανταγωνισμού θα λειτουργούν πλήρως. Επίσης είναι αναγκαίο, να επιδειχθεί ιδιαίτερη προσοχή στην ενέργεια και τα ύδατα, γιατί, όποιος παραδίδει τον έλεγχο αυτών χωρίς όρους, παραδίδει ταυτόχρονα τα κλειδιά της χώρας.
Εξάλλου το φλέγον ζήτημα της ανεργίας έχει, λάβει εκρηκτικές διαστάσεις και η Ελλάδα πλέον είναι πρωταθλήτρια Ευρώπης τον Ιανουάριο του 2013 με 27,2% ποσοστό φοβερό, που δοκιμάζει τις αντοχές της ελληνικής κοινωνίας. Η ανεργία είναι συνέπεια τραγική και αυτή του αποτυχημένου υφεσιακού προγράμματος, το οποίο συνεχίζουν, να εφαρμόζουν στις πλάτες της χώρας, με δογματική εμμονή και ιδεοληψία οι μαθητευόμενοι μάγοι της τρόικα και ορισμένοι εγχώριοι συνοδοιπόροι της. Δυστυχώς προβλέπω πως η ανεργία θα σκαρφαλώσει  στο 31%, αν συνεχιστεί το ίδιο μείγμα πολιτικής ως  τον Δεκέμβριο του 2013 και σε ακόμη μεγαλύτερα ποσοστά το 2014, ενώ είναι βέβαιο, ότι με αυτούς τους ρυθμούς τα χαμηλά ποσοστά ανεργίας, που είχαμε το 2008 στην χώρα, στην καλύτερη περίπτωση θα τα δούμε ξανά το 2024 και αν. Αυτό σημαίνει, ότι πολλοί μακροχρόνια άνεργοι, ειδικά όσοι είναι άνω των 45 ετών σήμερα, δεν θα ξαναβρούν ποτέ δουλειά στην ζωή τους, όσο συνεχίζεται αυτό το αποτυχημένο μείγμα πολιτικής.
 Για να αποφύγουμε τα χειρότερα και να ανατείλει και πάλι η ελπίδα σε αυτόν τον ταλαίπωρο τόπο, χρειάζεται όλες οι πολιτικές δυνάμεις, να αποφασίσουν, να διαπραγματευθούν με τους δανειστές σκληρά και από κοινού, πιέζοντας για αλλαγή, τόσο του προγράμματος, όσο και για το αναγκαίο νέο πραγματικό κούρεμα του δημοσίου χρέους, που απαιτείται. Δυστυχώς μέχρι σήμερα καμία κυβέρνηση δεν τόλμησε, να διαπραγματευθεί σκληρά με αυτούς, ειδικά δε στην έναρξη του προγράμματος η τότε κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Γ. Παπανδρέου, δεν διαπραγματεύτηκε καθόλου, ούτε πίεσε  για ένα αναγκαίο πραγματικό κούρεμα του χρέους τους Ευρωπαίους δανειστές, ενώ της το ζητούσε και την στήριζε για κάτι τέτοιο, ακόμη και το ΔΝΤ, όπως αποκάλυψε ο τότε εκπρόσωπος της χώρας μας σε αυτό και πρώην υπουργός Εθν. Οικονομίας του Ανδρέα Παπανδρέου κ Π. Ρουμελιώτης. Σπεύδω, να διευκρινίσω όμως, ότι οι θεωρίες της αντιπολίτευσης  περί μονομερούς άμεσης καταγγελίας του μνημονίου είναι ενέργειες αστήρικτες και επιπόλαιες, που θα οδηγήσουν σε ακόμη μεγαλύτερη καταστροφή.
 Θα χρειαστεί, να πιέσουμε τους πιστωτές και να τους πείσουμε ακόμη και χρησιμοποιώντας την γεωστρατηγική θέση της χώρας και τις φοβίες τους, όπως τις ομολόγησε ο πρόεδρος του Γερμανικού Συνδέσμου Εξωτερικού Εμπορίου Άντον Μπέρνερ, ο οποίος προειδοποιεί, ότι αν η χώρα τεθεί εκτός Ευρωζώνης, τότε «θα απομακρυνθεί στην πράξη και από την Ευρωπαϊκή Ένωση» και θα «πέσει στην αγκαλιά της Ρωσίας ή της Κίνας, προκαλώντας πρόβλημα ασφάλειας για την Ευρώπη». Η πίεση αυτή μπορεί, να οδηγήσει σε αλλαγή της οικονομικής πολιτικής, που εφαρμόζεται, με τερματισμό της άκρατης φορολογίας, η οποία μειώνει, αντί να αυξάνει τα έσοδα, με τερματισμό των άδικων οριζόντιων  περικοπών επι συντάξεων και μισθών αλλά και με επιτάχυνση όσων έπρεπε μόνοι μας, να κάνουμε εξαρχής, με ή χωρίς μνημόνιο, όπως είναι η δραστική μείωση της  σπατάλης του δημοσίου τομέα, που δυστυχώς ακόμη συνεχίζεται, το κλείσιμο εκατοντάδων άχρηστων οργανισμών, την απόλυση επίορκων και αργόσχολων υπαλλήλων, που προκαλούν και κοροϊδεύουν ως βολεμένοι την κοινωνία την ώρα, που άδικα επωμίζεται το κόστος για την συντήρηση τους, τόσο ο έντιμος δημόσιος υπάλληλος με τις περικοπές, όσο και ο ελεύθερος επαγγελματίας με την υπέρμετρη φορολόγηση. Επίσης είναι ανάγκη, να επιταχύνουμε την πάταξη της γραφειοκρατίας, την δημιουργία φιλικού επενδυτικού περιβάλλοντος, την δημιουργία ζωνών μειωμένης φορολογίας για προσέλκυση επενδύσεων σε ακριτικές περιοχές, όπως είναι π.χ. η Φλώρινα και περιοχές που πλήττονται ιδιαίτερα από μεγάλη ανεργία, όπως και να επιδιώξουμε  την δημιουργία επιτέλους σοβαρού φορολογικού μηχανισμού για την συλλογή των εσόδων. Σε αυτά τα ζητήματα θα χρειαστεί η αντιπολίτευση, να σοβαρευτεί και να αναλάβει τις ευθύνες της χωρίς, να ψηφοθηρεί, χαϊδεύοντας ανεύθυνα τα αυτιά όλων, όπως κάνει σήμερα λαϊκίζοντας επικίνδυνα.
Το μόνο σίγουρο είναι, ότι δεν μπορούμε, να περιμένουμε, πότε θα τελειώσει η κ Μέρκελ με τις εκλογές της, έτσι ώστε, να αποφασίσει, να κάνει αυτά, που πρέπει και να ομολογήσει και αυτή για πρώτη  φορά την πλήρη αλήθεια στους πολίτες της, αλλά οφείλουμε, να πιέσουμε άμεσα, γιατί δεν ξέρουμε, αν θα αντέξει η χώρα ως τότε και δεν θα συμβεί κάποιο απρόβλεπτο ατύχημα. Αν γίνουν συνδυασμένα όλα τα παραπάνω , τότε ναι υπάρχει δρόμος για την ελπίδα και την  έξοδο από τα τραγικά αδιέξοδα της Ελλάδας μας. Αυτό, που απομένει, να απαντηθεί, είναι, αν υπάρχει θάρρος, όραμα και πίστη.